વૈશ્વિક ફાર્મા અને હેલ્થકેર ઉદ્યોગ: કોરોના પછીની દુનિયા
2020માં કોરોના મહામારી (COVID-19) એ સમગ્ર વિશ્વને હચમચાવી દીધું. વિશ્વના ફાર્માસ્યુટિકલ અને હેલ્થકેર ઉદ્યોગ માટે આ મહામારી એક મોટી પડકારરૂપ પરીક્ષા બની. રસી (Vaccine) અને દવાઓની ઝડપી વિકાસપ્રક્રિયા, તબીબી ઉપકરણોની અછત, હોસ્પિટલના માળખાગત બદલાવ અને નવા હેલ્થકેર મોડલ્સના ઉદ્ભવ જેવા અનેક પરિવર્તનો જોવા મળ્યા. કોરોના પછી, ફાર્મા અને હેલ્થકેર ઉદ્યોગે પોતાની કાર્યપ્રણાલી અને ટેકનોલોજી અપનાવવામાં ઝડપભર્યો પરિવર્તન લાવ્યું છે. ભારત જેવા દેશમાં સરકારી દવાખાઓની અસલી હાલત બહાર આવી ગયેલી! કોરોના રોગચાળા દરમિયાન સરકારે જે અણઘડ રીતે મેનેજમેન્ટ કર્યું અને લોકોની હાલત શારીરિક માનસિક અને આર્થક સ્તરે સુધરવાને બદલે બગડી ગઈ. કોરોનાએ સરકારી તંત્રની પોલ ખોલીને રાખી દીધેલી! ખાનગી હોસ્પિટલોની ખુલ્લી લૂંટ સરકારે મૂક દર્શક બની જોઈ. ભારતના નાગરિકો માટે આજે પણ આ એક ખોફનાક ઘટના છે! જોકે આ એક અલગ વિષય છે!આપણે અહી વૈશ્વિક ફાર્મા અને હેલ્થકેર ઉદ્યોગ વિષયક ચર્ચા કરીશું!
ફાર્માસ્યુટિકલ ઉદ્યોગમાં મોટા પરિવર્તનો
- રસી અને દવાઓ માટે ઝડપભર્યા સંશોધન અને વિકાસ (R&D)
- કોરોનાએ mRNA ટેક્નોલોજી (Moderna અને Pfizer-BioNTech) જેવી નવીન રીતોને મોખરે રાખી.
- ભવિષ્યમાં કેટલાક રોગચાળાઓ માટે ઝડપભર્યું રસી વિકસિત કરવી સરળ બનશે.
- નવી દવાઓની FDA અને WHO પાસેથી મંજૂરી મેળવવાની પ્રક્રિયામાં ઝડપ આવી.
- વૈશ્વિક સપ્લાય ચેન અને API ઉદ્યોગનું પુનઃગઠન
- કોરોના સમયે, ચીન અને ભારત API (Active Pharmaceutical Ingredients) સપ્લાયના કેન્દ્ર રહ્યા.
- કોરોનાના તબક્કે સપ્લાય ખોરવાતા વિશ્વભરના દેશોએ સ્થાનિક API ઉત્પાદન પર ભાર આપ્યો.
- ભારતે PLI (Production Linked Incentive) યોજના શરૂ કરી, જેથી સ્થાનિક API ઉત્પાદન વધે.
- ટેલી મેડિસીન અને ડિજિટલ હેલ્થકેર (Telemedicine અને AI-based Diagnosis)
- ટેલિહેલ્થ (Telemedicine) અને રીમોટ કેર મહામારી પછી વધુ લોકપ્રિય બન્યા.
- AI- આધારિત ડાયગ્નોસ્ટિક મશીનો અને ડેટા એનાલિટિક્સ હવે વધુ વપરાય છે.
- મેડિકલ ઈન્ટરનેટ ઓફ થિંગ્સ (IoMT) અને વેરેબલ ડિવાઇસ હેલ્થ મોનિટરિંગ માટે મહત્વના બની રહ્યા.
હેલ્થકેર ઉદ્યોગમાં મુખ્ય પરિવર્તનો
- હોસ્પિટલ ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર અને ઇમરજન્સી સેવાઓ
- ICU બેડ, વેન્ટિલેટર્સ અને ઓક્સિજન સપ્લાયમાં વધારો કરાયો.
- મલ્ટી-સ્પેશિયાલિટી હોસ્પિટલ્સ અને કોવિડ કેર સેન્ટર્સ હવે મોટાભાગના શહેરોમાં સ્થપાઈ ચૂક્યા છે.
- ભારત, અમેરિકા અને યુરોપમાં હેલ્થ ઈમરજન્સી માટે વધારાના મેડિકલ સ્ટાફ અને ફંડિંગની વ્યવસ્થા શરૂ થઈ.
- નવીન તબીબી ઉપકરણો અને ઓટોમેશન
- રોબોટિક સર્જરી અને AI-આધારિત તબીબી ઉપકરણોનો વધારો થયો.
- હેલ્થકેર ડેટા મેનેજમેન્ટ અને ક્લાઉડ ટેક્નોલોજીનો વધુ ઉપયોગ થવા લાગ્યો.
- 3D પ્રિન્ટેડ મેડિકલ ઈક્વિપમેન્ટ અને વેન્ટિલેટર્સના ઉત્પાદનમાં ક્રાંતિકારી ફેરફાર આવ્યા.
- માનસિક આરોગ્ય અને વેલનેસ ઉદ્યોગનો ઉછાળો
- લોકડાઉન અને કોરોનાના માનસિક અસરોને કારણે, માનસિક આરોગ્ય માટે વધુ જાગૃતિ જોવા મળી.
- ઑનલાઇન મેન્ટલ હેલ્થ કન્સલ્ટેશન અને થેરાપી સેવામાં વધારો થયો.
- ધ્યાન, યોગ, અને આયુર્વેદ ઉદ્યોગમાં નવી તકો ઉભી થઈ.
વૈશ્વિક બજારમાં ફાર્મા અને હેલ્થકેર ઉદ્યોગની વૃદ્ધિ
- ભારતમાં ફાર્મા ઉદ્યોગનો ઉછાળો
- ભારતે ‘ફાર્મસી ઑફ ધ વર્લ્ડ’ તરીકે વધુ મજબૂત સ્થિતિ મેળવી.
- Covaxin અને Covishield જેવી સ્થાનિક રસી વિકસાવવા માટે ભારતે આંતરરાષ્ટ્રીય ઓળખ મેળવી.
- ફાર્મા એક્સપોર્ટમાં 2021 પછી 15% થી વધુ વૃદ્ધિ જોવા મળી.
- અમેરિકાના હેલ્થકેર બજારમાં નવીનતાની લહેર
- Pfizer, Moderna, Johnson & Johnson જેવી કંપનીઓએ નવી R&D લેબ્સમાં મોટું રોકાણ કર્યું.
- બીજી મહામારી માટે ‘Pandemic Preparedness Plan’ પર ભાર.
- હેલ્થ ઈન્સુરન્સ અને ટેલિહેલ્થ સેવાઓ વધુ લોકપ્રિય બનવા લાગી.
- યુરોપ અને એશિયાની નવી હેલ્થકેર પ્રણાલીઓ
- યુરોપે પોતાની આરોગ્યસેવાઓ વધુ મજબૂત બનાવવાનું શરૂ કર્યું.
- સિંગાપુર અને દક્ષિણ કોરિયા જેવા દેશોએ હેલ્થટેક અને ડિજિટલ હેલ્થકેરમાં મોટું રોકાણ કર્યું.
- યુએઈ અને સાઉદી અરબે હેલ્થટૂરિઝમ અને આધુનિક હોસ્પિટલ ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર વિકસાવ્યું.
ભવિષ્ય માટેના પડકાર અને તકો
- નવી મહામારીઓ માટે તૈયારી
- WHO અને દેશોએ નવા રોગચાળાની ઝડપથી શોધ માટે નવા પ્રોટોકોલ અપનાવ્યા.
- રોગચાળાના એરલી-વોર્નિંગ સિસ્ટમ (EWS) અને વૈશ્વિક વેક્સિન સ્ટોકપાઈલ બનાવવાનું શરૂ થયું.
- એફોર્ડેબલ હેલ્થકેર
- તબીબી સારવાર અને દવાઓ વધુ સસ્તી બનાવવાની દિશામાં વૈશ્વિક પ્રયાસો.
- જૈવિક દવાઓ (Biosimilars) અને જીન થેરાપી પર વધુ સંશોધન.
- ડેટા પ્રાઈવસી અને હેલ્થ AI નો નીતિબદ્ધ ઉપયોગ
- AI અને હેલ્થ ડેટા પર કડક નિયમન અને ગોપનીયતાની ચિંતાઓ.
- AI આધારિત હેલ્થકેર સિસ્ટમ માટે નવી ગાઈડલાઈન્સ તૈયાર થઈ રહી છે.
નિષ્કર્ષ
કોરોના મહામારીએ ફાર્માસ્યુટિકલ અને હેલ્થકેર ઉદ્યોગ માટે એક ઐતિહાસિક પરિવર્તન લાવ્યું. નવી ટેક્નોલોજી, રસી વિકાસ, AI-આધારિત હેલ્થકેર અને વૈશ્વિક સપ્લાય ચેનમાં ફેરફાર થયા. ભારત સહિત વિશ્વભરમાં સસ્તી અને ઝડપી આરોગ્યસેવા માટે નવા અવસરો ઉભા થયા છે.
આગામી દાયકામાં, ફાર્મા અને હેલ્થકેર ઉદ્યોગ વૈશ્વિક અર્થતંત્ર માટે સૌથી મહત્વપૂર્ણ ઉદ્યોગો બની રહેશે, અને નવી શોધો (Innovation) અને આરોગ્યપ્રણાલીના સુધારણાં સાથે નવી તકો ઉભી થશે.
