માહિતી લેખ: અંકલેશ્વરનો કેમિકલ ઉદ્યોગ:
પ્રસ્તાવના: અંકલેશ્વર, ભારતના ગુજરાત રાજ્યમાં ભરૂચ જિલ્લાના ભાગરૂપે સ્થિત, દેશના સૌથી મહત્વપૂર્ણ અને વિકસિત કેમિકલ ઔદ્યોગિક વિસ્તારોમાંની એક છે. આ શહેરને કેમિકલ ઉદ્યોગ માટે આપેલો “કેમિકલ હબ” તરીકેનો ખિતાબ તેના ઔદ્યોગિક વિકાસ અને વ્યાપક બજારો માટે મહત્વપૂર્ણ છે. અંકલેશ્વરનો કેમિકલ ઉદ્યોગ ભારતમાં અને વૈશ્વિક રીતે એક પ્રભાવી અને મહત્વપૂર્ણ ભાગ તરીકે ઉભરી આવ્યો છે.આ વિસ્તારોના કેમિકલ ઉદ્યોગના ઉન્નતિની યાત્રા 20મી સદીના મધ્યથી શરૂ થઈ, જ્યારે 1960ના દાયકામાં વિવિધ ઓઇલ, પેટ્રોકેમિકલ, અને પેઇન્ટ ઉદ્યોગો શરૂ થયા. આજે, અંકલેશ્વર એ રાસાયણિક, ઉત્પાદન, રાસાયણિક પ્રોસેસિંગ અને વિવિધ પ્રકારના કેમિકલ મેન્યુફેક્ચરિંગ માટે જગતના પ્રમુખ ઉદ્યોગો માટે એક કેન્દ્ર છે.
અંકલેશ્વરનો કેમિકલ ઉદ્યોગનો ઈતિહાસ અંકલેશ્વરનો કેમિકલ ઉદ્યોગ રાષ્ટ્રીય અને આંતરરાષ્ટ્રીય બજારો માટે મજબૂત નેટવર્ક ધરાવે છે. 1960ના દાયકામાં અહીંનું પ્રથમ કેમિકલ ઉદ્યોગ સ્થાપિત થયું હતું, જે રાસાયણિક સામગ્રીના ઉત્પાદન પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરતું હતું. તેના પયલોટ પ્રોજેક્ટમાં મોટા પાયે ઓઇલ, પેઇન્ટ, અને પેપરમેકિંગ કેમિકલ્સના ઉત્પાદનનો સમાવેશ હતો. આ પ્રારંભિક પ્રક્રીયા એ રાજ્યમાં વધુ સ્વચ્છ અને ટકાઉ ઉત્પાદન માટેના માર્ગો શોધવા માટે માર્ગદર્શક બની. 1980ની દાયકામાં ભારત સરકારે ઔદ્યોગિક વિકાસ માટેની નીતિઓના અમલ સાથે અનેક પ્રોત્સાહકોનો આરંભ કર્યો, જેના લીધે અંકલેશ્વરના કેમિકલ ઉદ્યોગમાં મોટો વધારો થયો.
મુખ્ય ઉદ્યોગો અને ઉત્પાદન ક્ષમતા
અંકલેશ્વરનો કેમિકલ ઉદ્યોગ વિવિધ શ્રેણીઓમાં વિભાજિત છે, જેમ કે ઓઇલ રિફાઇનિંગ, એગ્રો-કેમિકલ્સ, ફાર્માસ્યુટિકલ્સ, જૈવિક અને કાર્બનિક કેમિકલ્સ, તેમજ વિશિષ્ટ રસાયણો. આ ઉદ્યોગો રાજ્ય અને દેશના નિકાસ માટે મહત્વપૂર્ણ સ્ત્રોત છે.
1. ઓઇલ રિફાઇનિંગ અને પેટ્રોકેમિકલ ઉદ્યોગ
અંકલેશ્વરનું ઓઇલ રિફાઇનિંગ અને પેટ્રોકેમિકલ ઉદ્યોગ તેની સફળતાની મુખ્ય ચાવી છે. પેટ્રોકેમિકલ્સના ઉત્પાદનો, જેમ કે પોલિએથિલિન, પોલીપ્રોપિલિન, અને પેઇન્ટ્સનો ઉપયોગ વિશાળ ઉદ્યોગોમાં થાય છે.
આંકડાકીય માહિતી:
ઉત્પાદન: 5 મિલિયન મેટ્રિક ટન વર્ષ 2023.
ઉત્પાદન ક્ષમતા: 2.5 મિલિયન ટન વર્ષ 2023માં.
નિકાસ બજાર: નિકાસનો મુખ્ય સ્થાન એશિયા, યુરોપ અને અમેરિકા છે.
ઉદ્યોગોના સ્વરૂપ: 30+ ઓઇલ રિફાઇનરી અને 100+ પેટ્રોકેમિકલ પ્લાન્ટ.
આંકડાકીય માહિતી:
ઉત્પાદન: 1.5 મિલિયન ટન ફાર્માસ્યુટિકલ
નિકાસ: 40+ દેશોમાં નિકાસ.
રોજગારી: અંકલેશ્વરનું કેમિકલ ઉદ્યોગ 3 લાખથી વધુ લોકોએ રોજગારી આપવાનો નોંધાયતો યોગદાન આપે છે.
2. એગ્રો-કેમિકલ્સ ઉદ્યોગ: અંકલેશ્વરનો એગ્રો-કેમિકલ્સ ઉદ્યોગ, ખાસ કરીને ખાતરો, જીવાણુનાશક અને જંતુનાશક, દુનિયાભરમાં નિકાસ થાય છે.
3. ફાર્માસ્યુટિકલ્સ
ફાર્માસ્યુટિકલ્સ ઉદ્યોગની સફળતા, ખાસ કરીને ઔષધિ અને મેડિકલ કેમિકલ્સ, એ અંકલેશ્વરના એક મુખ્ય સ્તંભ છે.
4. વિશિષ્ટ રસાયણો
વિશિષ્ટ રસાયણો અથવા એડિટિવ્સ, પેઇન્ટ્સ, એલેક્ટ્રોનિક્સ, અને પેકેજિંગ ઉદ્યોગો માટે ઉપયોગ થાય છે.
રોજગારી અને આર્થિક પ્રભાવ
અંકલેશ્વરના કેમિકલ ઉદ્યોગનો ગુજરાત અને ભારતના આર્થિક વિકાસમાં મહત્વપૂર્ણ યોગદાન છે. આ ઉદ્યોગોના કારણે કેટલાય લોકો માટે રોજગારી સર્જાઈ છે, અને નિકાસ માટેના વધતા માર્ગો દેશના આરોગ્ય અને વિકાસ માટે પણ લાભદાયક બની રહ્યા છે.
પર્યાવરણ અને મૌલિક ધોરણો
અંકલેશ્વરના કેમિકલ ઉદ્યોગમાં પર્યાવરણ અને સુરક્ષા નિયમોનો પાલન ખૂબ મહત્વનો છે. તેમ છતાં, ઉદ્યોગો દ્વારા ઉત્પન્ન થતો, ગેસ અને જળ પ્રદૂષણ પર પણ ધ્યાન આપવામાં આવે છે.
પર્યાવરણ સંરક્ષણના પગલાં:
ઝેરના ઉદ્યોગો માટે નિયંત્રણ: 2015માં, અંકલેશ્વરમાં બેઝલ કાયદાઓ પ્રમાણે દરેક કેમિકલ મેન્યુફેક્ચરિંગ પ્લાન્ટ પર ભારે નિયમિત માપદંડો લાગુ કરાઈ છે.
વોટર મેનેજમેન્ટ: ઓછામાં ઓછી પાણીની જરૂરિયાતવાળા મોડેલ અપનાવવાની સાથે મફત પ્રોસેસિંગ પદ્ધતિઓનો ઉપયોગ થયો છે.
ભવિષ્ય માટે દ્રષ્ટિ
અંકલેશ્વરના કેમિકલ ઉદ્યોગમાં ભવિષ્યમાં નવી ટેકનોલોજીને ઝડપથી સ્વીકારવી જરૂરી છે. 2025 સુધીમાં, વૈશ્વિક બજારો માટે નિકાસ વધારવાનો અને નવી ઉત્પાદનોના વિકાસમાં વધુ પ્રગતિ કરવાનો એ રસ્તો છે તેમજ પર્યાવરણ માટે અનુકૂળ પ્રકારના કેમિકલ મેન્યુફેક્ચરિંગ મશીનના નવીનીકરણ પર ભાર મુકવો પડશે! .
આંતરરાષ્ટ્રીય બજારો: દક્ષિણ એશિયા, ઉત્તર અમેરિકા અને યુરોપમાં વધુ બજારોનો પ્રવેશ.
સારાંશ
અંકલેશ્વરનો કેમિકલ ઉદ્યોગ એ ગુજરાત રાજ્ય અને ભારતના તમામ અર્થતંત્ર માટે મહત્વપૂર્ણ સ્તંભ તરીકે કાર્ય કરે છે. નવી ટેકનોલોજી, નિકાસ, અને પર્યાવરણના નિયમોના સંકલનમાં, અંકલેશ્વર એ એક મોડેલ તરીકે ઉભર્યું છે.
————————————————————————————–
નોંધ: ગુજરાત ઇન્ડસ્ટ્રિયલ ટાઈમ્સ પ્રેસ-પ્રતિનિધિ/લેખક કે એડવર્ટાઈઝમેન્ટ એકઝિકયુટીવ તરીકે જોડાવા આમંત્રે છે.દરેક વ્યાપારી એસોસિએશનો,મંડળો,કંપનીઓ અમને તેમના પ્રશ્નો કે બિઝનેસ અને ઉદ્યોગ વિષયક સમાચાર/લેખો અમને મોકલી શકો છો. સંપર્ક: +91 9924240334 અથવા તમામ માહિતી સાથે Contact Us પર જઈને ઈ-મેઈલ કરો.
Free register your company in GUJARAT BUSINESS DIRECTORY
સોસિયલ મીડિયા એકાઉન્ટ પર અમને જોઈન કરો.
FACEBOOK (EDITOR): https://www.facebook.com/profile.php?id=100015664217158
Facebook Page: https://www.facebook.com/Gujarat-Industrial-Times-2462648410416375
x: https://x.com/gujarat_times
Instagram: https://www.instagram.com/rajeshpateleditor_official/
YouTube URL: https://www.youtube.com/channel/UCHFESsRalcfqOLknlVhFBwQ
LinkedIn: https://www.linkedin.com/in/rajesh-patel-53624118/?originalSubdomain=in
‘ગુજરાત ઇન્ડસ્ટ્રિયલ ટાઈમ્સ’ના સમાચાર વિવિધ લેખો,માહિતી જો પસંદ આવે તો શેર કરશો!
