અરવલ્લી વિસ્તારનો ઔદ્યોગિક તેમજ વ્યાપાર ક્ષેત્રનો ઇતિહાસ અને વર્તમાન!

(ગુજરાત ઇન્ડસ્ટ્રીયલ ટાઈમ્સ પ્રતિનિધિ દ્વારા)

અરવલ્લી વિસ્તારના ઔદ્યોગિક તેમજ વ્યાપાર ક્ષેત્રનો ઇતિહાસ અને વર્તમાન

અરવલ્લી, જે ગુજરાતના સૌથી નવા જિલ્લાઓમાંનો એક છે, તે 2013માં સાબરકાંઠાથી અલગ થઈને બનાવવામાં આવ્યો હતો. અરવલ્લી તેના ઐતિહાસિક, ભૌગોલિક અને સંસ્કૃતિક મહત્વ માટે જાણીતું છે. આ વિસ્તાર આરંભે કૃષિ આધારિત જીવનશૈલી અને વેપાર માટે પ્રખ્યાત હતો, પરંતુ સમય સાથે તેના ઔદ્યોગિક ક્ષેત્રે પણ નોંધપાત્ર પ્રગતિ થઈ છે.

પ્રાચીન અને મધ્યયુગમાં અરવલ્લીનું ઔદ્યોગિક મહત્ત્વ:

અરવલ્લી પર્વતમાળા વિશ્વની સૌથી જૂની પર્વતમાળાઓમાંની એક છે, અને તેનાથી આ વિસ્તારમાં પૂરતા ખનિજ સંસાધનો ઉપલબ્ધ થયા છે. પ્રાચીનકાળમાં, ખાસ કરીને મૌર્ય અને ગુપ્ત શાસન દરમિયાન, આ વિસ્તાર ખનિજ ઉત્ખનન માટે જાણીતો હતો.

ખનિજ અને ધાતુ ઉદ્યોગ:

અરવલ્લી પ્રાચીન સમયમાં પથ્થરોના ખાણકામ અને ધાતુઓના વ્યવસાયમાં મુખ્ય કેન્દ્ર હતો. તાંબુ, લોખંડ અને ગ્રેનાઇટ જેવી સામગ્રીની માંગ હતી.

કૃષિ અને હસ્તકલા:

આ વિસ્તારની ખેતી પાકોના પરિવહન અને પ્રોસેસિંગ માટે નાની પાયે હસ્તકલા ઉદ્યોગ પણ શરૂ થયા હતા. ઘઉં, મકાઈ અને તેલબિયાંના ઉત્પાદનો સાથે આર્થિક વ્યવહાર પ્રચલિત હતો.

મધ્યકાલીન યુગ અને રાજવંશોનો પ્રભાવ:

મધ્યકાલીન ગુજરાતમાં, અરવલ્લી રાજપૂત રિયાસતો અને સાહિત્ય માટે જાણીતી હતી. જો કે, આ સમયગાળામાં ઉદ્યોગ કરતાં વેપાર માર્ગો વધુ મહત્વપૂર્ણ હતા. રાજવંશોએ શિલ્પકલા અને હસ્તકલા વિકાસ માટે ઉદાર પ્રોત્સાહન આપ્યું.

હસ્તકલા ઉદ્યોગ:

મોડાસા અને બાયડ જેવા વિસ્તારો હસ્તકલા અને મેટલ વર્ક માટે જાણીતા હતા. આ ઉપરાંત, હિંમતનગર અને ઈડર સાથેના મકાન બાંધકામમાં ઉપયોગી પથ્થરો માટે પણ આ વિસ્તાર પ્રખ્યાત બન્યો.

આધુનિક ઔદ્યોગિક વિકાસ (19મી અને 20મી સદી:

19મી સદીના અંતમાં રેલવે લાઇનની સ્થાપનાએ અરવલ્લી વિસ્તારમાં વેપાર અને ઉદ્યોગની દિશામાં મોટો ફેરફાર કર્યો. મુંબઈ અને અમદાવાદ જેવા શહેરો સાથેના કનેક્શન દ્વારા પરિવહનની સુવિધા વધતાં વેપાર પ્રોત્સાહિત થયો.

ખનિજ ઉદ્યોગ:

ખડકવાળી ભૂમિ અને ખનીજ સંપત્તિએ ગ્રેનાઇટ, કવોર્ટ્ઝ અને માર્બલ માટે નિકાસ ઉદ્યોગ વિકસાવ્યો.

કૃષિ આધારિત ઉદ્યોગ:

આ વિસ્તારમાં ખેડૂતોની મહેનતને કારણે તેલ મીલ્સ, અનાજ પ્રોસેસિંગ યુનિટ્સ, અને કપાસના ઉત્પાદન યુનિટ્સ સ્થાપિત થયા.

મોડાસા અને બાયડ: મુખ્ય ઔદ્યોગિક કેન્દ્રો

1. મોડાસા:

મોડાસા અરવલ્લી જિલ્લાના સૌથી મહત્વપૂર્ણ શહેરોમાંનું એક છે.

ડેરી ઉદ્યોગ:

ડેરી ઉદ્યોગ એ મોડાસાના આર્થિક માળખાનું મુખ્ય પાસુ છે.

મારબલ અને ગ્રેનાઇટ:

પથ્થર કાપવાના યુનિટ્સ અને બાંધકામ માટેના સામગ્રીના ઉત્પાદન માટે મોડાસા એક મુખ્ય કેન્દ્ર છે.

2. બાયડ:

બાયડમાં કૃષિ આધારિત ઉદ્યોગો અને ખાદ્યપ્રક્રિયા ઉદ્યોગોમાં નોંધપાત્ર વૃદ્ધિ જોવા મળી છે. તે મકાઈ અને ઘઉંના ઉત્પાદન માટે મહત્વનું કેન્દ્ર છે.

આધુનિક ઔદ્યોગિક વિકાસના તબક્કા:

આજના સમયમાં અરવલ્લી જિલ્લા આર્થિક અને ઔદ્યોગિક ક્ષેત્રે મહત્ત્વના ઉદ્યોગો:

1. ખનિજ અને પથ્થર ઉદ્યોગ:

અંબાજી અને આસપાસના વિસ્તારો ખનિજ સંપત્તિ માટે મહત્વ ધરાવે છે. અહીંથી ક્વાર્ટઝ અને અન્ય દૂર્લભ ખનિજોનું ઉત્પાદન થાય છે.

2. ડેરી ઉદ્યોગ:

અરવલ્લી ડેરી ઉદ્યોગમાં ગુજરાતમાં અગ્રણીએ છે. મધ્યમ અને નાના ખેતરો દ્વારા ડેરી ઉદ્યોગમાં મોટી આવક થાય છે.

3. ફૂડ પ્રોસેસિંગ:

આ વિસ્તારમાં અનાજ, તેલ અને મકાઈ આધારિત પ્રોસેસિંગ યુનિટ્સ કાર્યરત છે.

આર્થિક વૃદ્ધિના પડકારો:

અરવલ્લી જિલ્લાની ઔદ્યોગિક પ્રગતિ સાથે કેટલીક સમસ્યાઓ પણ છે:

1. કુદરતી સંસાધનોનો અતિશય ઉપયોગ અને પર્યાવરણ પ્રદૂષણ.

2. વ્યાપક ઔદ્યોગિક ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરના અભાવ.

3. મજૂરો માટે તકનકીક તાલીમ અને નવા સાધનોની અછત.

અરવલ્લી જિલ્લાનો ઔદ્યોગિક અને વ્યાપાર ઇતિહાસ તેની સંસ્કૃતિક અને ઐતિહાસિક વારસાનું પ્રતિબિંબ છે. ખનિજ, કૃષિ અને હસ્તકલા ઉદ્યોગોમાં તે લોકપ્રિય છે. જો કે, ભવિષ્યમાં પર્યાવરણીય સંરક્ષણ અને આધુનિક ઉદ્યોગોના વિકાસ દ્વારા આ વિસ્તાર ભારતના સૌથી સમૃદ્ધ ઔદ્યોગિક પ્રદેશોમાં સ્થાન મેળવી શકે છે.

—————————————————————————————————————

નોંધ: ગુજરાત ઇન્ડસ્ટ્રિયલ ટાઈમ્સ પ્રેસ-પ્રતિનિધિ/લેખક કે એડવર્ટાઈઝમેન્ટ એકઝિકયુટીવ તરીકે જોડાવા આમંત્રે છે. બિઝનેસ અને ઉદ્યોગ વિષયક સમાચાર/લેખો અમને મોકલી શકો છો.

સંપર્ક: +91 9924240334  અથવા તમામ માહિતી સાથે Contact Us પર જઈને ઈ-મેઈલ કરો.

Free register your company in GUJARAT BUSINESS DIRECTORY

સોસિયલ મીડિયા એકાઉન્ટ પર અમને જોઈન કરો.

Facebook(EDITOR): https://www.facebook.com/profile.php?id=100015664217158   
Facebook Page: https://www.facebook.com/Gujarat-Industrial-Times-2462648410416375
x: https://x.com/gujarat_times
Instagram: https://www.instagram.com/rajeshpateleditor_official/
YouTube URL: https://www.youtube.com/channel/UCHFESsRalcfqOLknlVhFBwQ
LinkedIn: https://www.linkedin.com/in/rajesh-patel-53624118/?originalSubdomain=in