લોધિકા જી.આઇ.ડી.સી. મેટોડા: ગુજરાતની એક ઔદ્યોગિક સૂવર્ણભૂમિ!

(ગુજરાત ઇન્ડસ્ટ્રીયલ ટાઈમ્સ,લોધિકા ઓફિસ: રાજેશ પટેલ)

લોધિકા જી.આઇ.ડી.સી. મેટોડા: ગુજરાતની એક ઔદ્યોગિક સૂવર્ણભૂમિ!

                             લોધિકા જીઆઇડીસી (Gujarat Industrial Development Corporation) મેટોડા, રાજકોટ જિલ્લામાં આવેલું એક મહત્વનું ઔદ્યોગિક ક્ષેત્ર છે, જે ગુજરાતના ઔદ્યોગિક વિકાસનું પ્રતીક બની ગયું છે. આ વિસ્તાર રાજકોટ શહેરથી લગભગ 15 કિલોમીટર દૂર, કાલાવડ રોડ પર સ્થિત છે અને લોધિકા તાલુકામાં આવેલો છે. મેટોડા જીઆઇડીસીની સ્થાપના ગુજરાત સરકારના GIDC દ્વારા કરવામાં આવી હતી, જેનો મુખ્ય ઉદ્દેશ રાજ્યમાં ઔદ્યોગિક વિકાસને પ્રોત્સાહન આપવાનો અને રોજગારની તકો સર્જવાનો હતો. આજે આ વિસ્તાર 1200થી વધુ ઔદ્યોગિક એકમોનો વિસ્તાર છે અને ગુજરાતના અર્થતંત્રમાં મહત્વનું યોગદાન આપે છે. ગુજરાતમાં સૌથી વધુ સફળ ઉદ્યોગોનો ઉંચો રેશિયો લોધિકા જીઆઇડીસીનો છે.

અહીના ઉદ્યોગપતિઓએ GIDC Lodhika Industrial Association (GLIA)  દ્વારા જે મેનેજમેન્ટ કર્યું છે એ અદભૂત છે! તમે કોઈ પણ રસ્તા પરથી પસાર થતા હોય પણ એવું લાગે જાણે તમે કોઈ ઔદ્યોગિક વિસ્તારમાં નહિ પણ એક બગીચામાંથી પસાર થતા હોય! જનરલી ઔદ્યોગિક વિસ્તારોમાં ગંદકી અને પ્રદુષણનો માહોલ  દેખાય પણ અહી તમને સ્વચ્છતા જોવા મળશે દરેક રોડ પર લાઈનબંધ વિવિધ વૃક્ષો દેખાશે. કોઈ બેસ્ટ જી.આઈ.ડી.સી. એસોસીએશનનું કામ કેવું હોઈએ એ જોવું હોય તો  Lodhika Industrial Association (GLIA) પ્રથમ નંબર પર છે! ઉદ્યોગપતિઓ શ્રેષ્ઠ સ્તરે પર્યાવરણના રક્ષણ સાથે ખુદ તો સફળ થયા છે પણ આસપાસના લાખો લોકોને રોજગારી આપી છે. દેશના અન્ય ઇન્ડસ્ટ્રીયલ એસોસીએશને આ દાખલો લેવા જેવો છે!    

સ્થાપના અને પ્રારંભિક વિકાસ

લોધિકા જીઆઇડીસી મેટોડાની સ્થાપના 1980ના દાયકાના અંતમાં અને 1990ના દાયકાની શરૂઆતમાં થઈ હતી, જ્યારે ગુજરાત સરકારે રાજકોટની આસપાસના વિસ્તારોમાં ઔદ્યોગિક વિકાસને વેગ આપવાનું નક્કી કર્યું. GIDCની સ્થાપના 1962માં થઈ હતી, અને તેના ભાગરૂપે મેટોડા જેવા ઔદ્યોગિક એસ્ટેટ્સની રચના કરવામાં આવી. મેટોડા ગામ, જે લોધિકા તાલુકામાં એક નાનું ગામ હતું, તેની પસંદગી તેની ભૌગોલિક સ્થિતિ અને રાજકોટ જેવા મોટા શહેરની નજીક હોવાના કારણે કરવામાં આવી. આ વિસ્તારમાં પાણી, વીજળી, અને રસ્તાઓ જેવી મૂળભૂત સુવિધાઓ વિકસાવવામાં આવી, જેથી ઉદ્યોગો સ્થાપિત થઈ શકે.પ્રારંભમાં, લોધિકા જીઆઇડીસીમાં નાના અને મધ્યમ કદના ઉદ્યોગો (MSMEs)ની સ્થાપના થઈ, જેમાં મુખ્યત્વે એગ્રીકલ્ચર ઇક્વિપમેન્ટ્સ,ઓટોમોબાઇલ પાર્ટ્સ, મશીન ટૂલ્સ, ફોર્જિંગ, અને કાસ્ટિંગ જેવા ક્ષેત્રોનો સમાવેશ થતો હતો. 1990ના દાયકામાં ભારતના આર્થિક ઉદારીકરણ પછી, આ વિસ્તારમાં ઝડપથી વિકાસ થયો, કારણ કે ખાનગી ક્ષેત્રનું રોકાણ વધ્યું અને ગુજરાતની ઔદ્યોગિક નીતિઓએ ઉદ્યોગકારોને આકર્ષ્યા.

2000નો દાયકો: વિસ્તરણ અને વૈવિધ્યકરણ

2000ના દાયકામાં, મેટોડા જીઆઇડીસીએ નોંધપાત્ર વિસ્તરણ જોયું. આ સમયગાળા દરમિયાન, ગુજરાત સરકારે ઔદ્યોગિક વિકાસને પ્રોત્સાહન આપવા માટે ટેક્સ રાહતો, સબસિડી, અને ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર સુધારણા જેવા પગલાં લીધાં. મેટોડામાં નવા ઉદ્યોગો જેમ કે પ્લાસ્ટિક પ્રોસેસિંગ, પેકેજિંગ, પ્રિન્ટિંગ, અને ફૂડ પ્રોસેસિંગની સ્થાપના થઈ. આ સાથે, મોટી કંપનીઓ જેમ કે જ્યોતિ સી.એન.સી., ગોપાલ સ્નેક્સ પ્રા.લી., બાલાજી મલ્ટીફ્લેક્સ અહીં પોતાના એકમો સ્થાપ્યા.

2008માં,  જી.આઇ.ડી.સી.લોધિકા ઇન્ડસ્ટ્રીયલ એસોસીએશન  (GLIA)ની સ્થાપના થઈ, જેણે મેટોડા જીઆઇડીસીના વિકાસમાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવી છે. GLIAએ ઔદ્યોગિક પ્રમોશન, ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર સુધારણા, અને સ્કિલ ડેવલપમેન્ટ જેવી પ્રવૃત્તિઓને પ્રોત્સાહન આપ્યું. આ સંગઠને પોતાની અદભૂત પ્રામાણીકતા,નિષ્ઠા અને બૌદ્ધિકતા દ્વારા લોધિકા જી.આઇ.ડી.સી.ને ઔદ્યોગિક હબ તરીકે સ્થાપિત કરવામાં બહુ મોટો ભાગ ભજવ્યો છે!

2010નો દાયકો: આધુનિકીકરણ અને પડકારો

2010ના દાયકામાં,લોધિકા જીઆઇડીસીએ આધુનિકીકરણનો માર્ગ અપનાવ્યો. આ સમયગાળામાં, “મેક ઇન ઇન્ડિયા” પહેલની શરૂઆત (2014)એ મેટોડા જેવા ઔદ્યોગિક ક્ષેત્રોને નવું પ્રોત્સાહન આપ્યું. અહીં ઇલેક્ટ્રોનિક્સ, ઓટોમોબાઇલ ઘટકો, અને એન્જિનિયરિંગ ઉત્પાદનોના એકમોની સંખ્યા વધી. ઉદાહરણ તરીકે, ટોપલેન્ડ એન્જિન્સ પ્રા.લી. અને પેલીકન રોટોફ્લેક્સ પ્રા,લી. જેવી કંપનીઓએ અહીં પોતાનું સ્થાન મજબૂત કર્યું.

જોકે, આ દાયકામાં કેટલાક પડકારો પણ સામે આવ્યા. 28 સપ્ટેમ્બર, 2021ના રોજ, મેટોડા જીઆઇડીસીમાં એક મોટી આગ લાગી હતી, જેનાથી ઔદ્યોગિક સુરક્ષા અને ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરની ખામીઓ પ્રકાશમાં આવી. આ ઘટનાએ સ્થાનિક ઉદ્યોગકારો અને GIDCને સુરક્ષા ધોરણો સુધારવા માટે પગલાં લેવા પ્રેર્યા.આજે તમે જીઆઈડીસી ગેટ 3 માં પ્રવેશ કરો તો કોઈ શહેરને ટક્કર મારે એવી ફાયર બ્રીગેડ વાહનોથી સજ્જ આખું પોતાનું ફાયર બ્રિગેડ છે! અરે ફ્રી દવાખાનું પણ છે!

2020નો દાયકો: સ્કિલ ડેવલપમેન્ટ અને ટકાઉપણું

2020ના દાયકામાં,લોધિકા જીઆઇડીસીએ નવા પડકારો અને તકોનો સામનો કર્યો. કોવિડ-19 મહામારી (2020-2022) દરમિયાન, અહીંના ઘણા એકમોને આર્થિક મંદીનો સામનો કરવો પડ્યો, પરંતુ સરકારની Production Linked Incentive (PLI) યોજના અને MSME માટેની સહાયથી પુનઃપ્રાપ્તિ શરૂ થઈ.

2022માં, GLIAએ મેટોડામાં Centre of Excellence for Skill Developmentની સ્થાપના કરી, જેનો ઉદ્દેશ યુવાનોને ઔદ્યોગિક કૌશલ્યો શીખવીને રોજગાર માટે તૈયાર કરવાનો હતો. આ કેન્દ્રે મશીન ટૂલ્સ, ફોર્જિંગ, અને ફૂડ પ્રોસેસિંગ જેવા ક્ષેત્રોમાં તાલીમ પૂરી પાડી. આ પહેલને રાષ્ટ્રીય કૌશલ્ય વિકાસ નિગમ (NSDC) સાથેના સહયોગથી વધુ મજબૂતી મળી.

આ ઉપરાંત, ટકાઉપણું (Sustainability) પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં આવ્યું. GLIAએ પર્યાવરણીય પ્રવૃત્તિઓ જેમ કે વૃક્ષારોપણ અને ઔદ્યોગિક કચરાનું સંચાલન શરૂ કર્યું, જેથી મેટોડા એક ગ્રીન ઇન્ડસ્ટ્રિયલ ઝોન તરીકે વિકસે એમની મહેનતા આજે રંગ લાવી છે. સામાન્ય રીતે ઔદ્યોગિક ઝોન આસપાસ રેસિડેન્શિયલ પ્રોજેક્ટ્સ બનતા નથી પણ અહી તમને બહુમાળી અને તેનામેન્ત્સ બંને પ્રકારના પ્રોજેક્ટ્સ જોવા મળશે કેમ કે અહી પર્યાવરણનું જતન પ્રમાણિકતાપૂર્વક કરવામાં આવ્યું છે.  

આજની સ્થિતિ (2025 સુધી)

5 એપ્રિલ, 2025 સુધી, મેટોડા જીઆઇડીસીમાં 1200થી વધુ ઔદ્યોગિક એકમો કાર્યરત છે, જેમાં નાના, મધ્યમ અને મોટા ઉદ્યોગોનો સમાવેશ થાય છે. આ વિસ્તાર રાજકોટના ઔદ્યોગિક નકશા પર એક મુખ્ય હબ તરીકે ઉભરી આવ્યો છે અને લાખો લોકોને પ્રત્યક્ષ અને પરોક્ષ રોજગાર પૂરો પાડે છે. મેટોડામાં મુખ્ય ઉદ્યોગોમાં કાસ્ટિંગ,ફોર્જિંગ,ઓટોમોબાઇલ પાર્ટ્સ, મશીનરી, ફૂડ પ્રોસેસિંગ, અને પેકેજિંગનો સમાવેશ થાય છે.

આધુનિક સુવિધાઓ જેમ કે પોલીસ ચોકી, ફાયર સ્ટેશન, અને સારી રસ્તા વ્યવસ્થા મેટોડાને એક સુવ્યવસ્થિત ઔદ્યોગિક એસ્ટેટ બનાવે છે. જોકે, પાણીની અછત, ટેરિફ નીતિઓ (જેમ કે અમેરિકાના નવા ટેરિફ), અને ટેકનોલોજી અપગ્રેડેશન જેવા પડકારો હજુ પણ બાકી છે પણ લોધિકા જીઆઇડીસીનો આજ સુધીનો ઈતિહાસ કહે છે એમનું એસોસિયન અને અહીના ઉદ્યોગપતિઓ એવા કામ કરીને બતાવે છે જે અન્ય માટે એક પ્રેરણા બની જાય છે! લોધિકા જીઆઇડીસી મેટોડાનો ઇતિહાસ એક નાના ગામથી શરૂ થઈને એક મોટા ઔદ્યોગિક કેન્દ્ર સુધીની સફર દર્શાવે છે. 1980-90ના દાયકામાં સ્થપાયેલું આ ક્ષેત્ર આજે ગુજરાતના અર્થતંત્રનો આજે મહત્વનો હિસ્સો છે. GLIAની સ્થાપના, સ્કિલ ડેવલપમેન્ટ, અને વિકાસના સતત પ્રયાસોએ લોધિકા જી.આઇ.ડી.સીને આધુનિક ઔદ્યોગિક હબ તરીકે સ્થાપિત કર્યું છે. ભવિષ્યમાં, ટેકનોલોજી અને ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરમાં રોકાણ દ્વારા  લોધિકા જીઆઇડીસી વૈશ્વિક સ્તરે પોતાનું સ્થાન મજબૂત કરી શકે એ તમામ શક્યતાઓ અને બૌદ્ધિક ક્ષમતાઓ ધરાવે છે!  

નોંધ: આપનો બિઝનેસ ફ્રી લિસ્ટિંગ કરો
https://gujaratindustrialtimes.com/gidc-industrial-directory/